Het langste schilderij ter wereld

De in Praag wonende en werkende Nederlandse schilder Roel van der Linden was, zoals de meesten van ons, de Covid-maatregelen meer dan zat. Dus toen het weer mocht bedacht hij een groots project om elkaar te ontmoeten en mensen met elkaar te verbinden: maak het langste schilderij ooit.

Beeldend kunstenaar en teamlid van ruimteCAESUUR Hans Overvliet bedacht een specifieke vorm: schilder samen met honderden Zeeuwse schoolkinderen, 12 kunstenaars en vele helpende handen de bijdrage aan het langste schilderij.

De kinderen werden gevonden op 8 scholen in Zeeland. Het doek van ruim 125 meter lang en 1,6 meter hoog werd door de kinderen met veel passie beschilderd. Het betrof een mengeling van Nederlandse en buitenlandse kinderen; vluchtelingen uit vele landen om ons heen. Het werd een mooie activiteit om de creativiteit de vrije hand te geven.

Inmiddels is het schilderij in Tsjechië waar het wordt voortgezet. Langzaam maar zeker zal het doek groeien en wellicht in de toekomst de 400 meter (het huidige record in het Guinness Book of Records) overtreffen. Maar dat is niet het belangrijkste. “Mijn ultieme doel is anderen inspireren. De lengte van het doek is uiteindelijk niet het belangrijkste. In vrijheid samen schilderen en een mooi kunstwerk maken, daar gaat het me om.” Aldus Roel van der Linden.

kinderen schilderen
Copyright foto’s: Bo de Jong

Klik hier voor meer informatie, persoonlijke impressies van de meewerkende kunstenaars en heel veel foto’s en hier voor een korte video.

Dit project werd mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Familiefonds Hurgronje.

Festival Zeeland Klassiek

Van 1 t/m 10 juli 2022 vond, verspreid over de hele provincie, het Festival Zeeland Klassiek plaats. Het thema van dit jaar luidde “De klank van water”. Zoals het water stroomt door de provincie, zo vonden de concerten verspreid in de regio plaats. In de reguliere concertzalen, maar ook op unieke, aan het water gebonden, concertlocaties.

Zo was er de Oestertoer in Yerseke, met een oesterproeverij tijdens een rondvaart, begeleid door bijpassende muziek; De kleine Zeemeerman, een familieconcert in De Mythe in Goes; muziek van Johannes Brahms tijdens het programma Aan het meer van Thun in de Zeeuwse Concertzaal in Middelburg; evenals nog 11 andere voorstellingen met een breed scala aan (inter)nationale musici.

Stichting Kamermuziek Zeeland

Stichting Kamermuziek Zeeland (SKZ) organiseert al sinds 1990 concerten met kamermuziek. Een van de evenementen die SKZ organiseerde was Kamermuziek Festival Middelburg. Festival Zeeland Klassiek is daar de opvolger van. ,,Met de komst van onze zeer enthousiaste artistiek leider Lisa Jacobs een paar jaar terug besloten we uit te breiden, verder de provincie in. Het leek ons een goed idee het festival te koppelen aan Zeeuws cultureel erfgoed. Zo ontstond Festival Zeeland Klassiek.”

Voor wie het nog niet wist: kamermuziek is klassieke muziek voor kleinere ensembles, en dus niet voor orkesten. Alles van soloconcerten tot en met ensembles van vijftien mensen. ,,Het voordeel van een kamermuziekfestival is dat je musici op kleine, bijzondere locaties kunt neerzetten. Zo maak je het voor bezoekers aantrekkelijker; het is niet alleen de muziek maar ook de omgeving. Daarmee willen wij ons een beetje onderscheiden van de gangbare concertjes.” Aldus de voorzitter van SKZ, Sjaak de Blauwe.

Musici uit binnen- en buitenland

Aan het festival werd meegewerkt door een breed scala aan musici uit eigen land en daarbuiten. Toppers als celliste Harriet Krijgh, violiste Lisa Jacobs, alsook de Letse pianiste Lauma Skride, en het koperensemble Belgian Brass vormen slechts een kleine selectie. Voor meer informatie, zie de website van het Festival Zeeland Klassiek.

Het Familiefonds Hurgronje heeft een financiële bijdrage geleverd aan de realisatie van dit festival.

Eindrapportage Festival 2022

Muziekvereniging Veere’s Genoegen 100 jaar

Op 8 mei 2021 bestond Muziekvereniging Veere’s Genoegen 100 jaar. Om dit te vieren werd een jubileumcommissie in het leven geroepen die een volledig programma voorbereidde. Helaas moest dit programma i.v.m. de corona-maatregelen worden geannuleerd. Aangezien feesten en partijen in 2022 wel weer mogelijk zijn besloot de vereniging om het jubileum met een jaar vertraging alsnog te vieren.

Muziekvereniging Veere’s Genoegen

De vereniging telt ca. 60 leden waarvan er 45 deel uitmaken van het fanfareorkest. Daarnaast beschikt ze over een gelegenheidsorkestje. De vereniging kenmerkt zich door de hechte onderlinge band van de leden en de vele vrijwilligers. Ze beschikt over een eigen clubgebouw in het centrum van Veere welke wordt gerund door vrijwilligers.

Kaaiconcert Veere

Het hoogtepunt van de jubileumviering was het Kaaiconcert vanaf het Noorderhoofd in Veere (in en rondom de haven van Veere) op zaterdagavond 16 juli 2022. Het fanfareorkest, aangevuld met een combo/band (pianist en gitaristen) en met een zanger en een zangeres, verzorgde onder leiding van dirigent Thomas Bruijns een optreden.

Die Veste der Veere

Ter gelegenheid van het jubileum heeft de vereniging aan componist Egbert van Groningen verzocht een muziekstuk te componeren.

De componist over het openingswerk: “Ik ben begonnen met componeren met de gedachte dat het een opgewekt, feestelijk stuk moest worden omdat het om het eeuwfeest van “Veere’s Genoegen” gaat. Toch een zeer heugelijk feit!

Het begin thema is dan ook zeer trots van karakter. Naast het gevoel van trots op de jubilerende muziekvereniging kan het ook staan voor de trots op het stadje Veere met haar rijke geschiedenis met hoogte en dieptepunten. Na het eerste “trotse” muzikale gegeven vind er een omwenteling plaats in de sfeer. Het tweede thema, dat afgeleid is van het eerste thema, straalt vertwijfeling en onrust uit. Uiteindelijk mondt dit thema uit in een soort triomfantelijke overwinningsfanfare waarbij ook weer kleine elementen uit het eerste thema worden gebruikt. Het onrustige gevoel verdwijnt nadat het tweede thema weer wordt gespeeld, ditmaal in een opgewektere, majeur variant. Met een reprise van het eerste “trotse” thema eindigt dit stuk met een positief slot.

Op zoek naar een goede titel voor het werk kwam ik erachter dat het stadje Veere vroeger onder vele namen bekend stond. In die zoektocht kwam ik 14e eeuwse benaming “Die Veste ter Veere” tegen. Ik vond deze naam wel goed bij mijn compositie passen omdat het de muziek een verhaal kan meegeven. Een trotse stad, vesting, waar veel bedrijvigheid was maar waar ook onrust en strijd veelvuldig hebben plaatsgevonden. Allemaal elementen die je in de muziek terug kan vinden.”

Ouverture 1812

De “Ouverture 1812” van Tsjaikovski vormde het slotstuk. Hieraan werd medewerking verleend door de kanonniers van Veere.

De ouverture 1812 is een orkestwerk van de Russische componist Pjotr Iljitsj Tsjaikovski, dat hij in 1880 componeerde. Aanleiding was de inwijding van de Moskouse Christus Verlosserkathedraal, die was gebouwd ter herinnering aan de Russische overwinning op het leger van Napoleon in 1812. Het stuk ging op 20 augustus 1882 in die kerk in première onder leiding van Ippolit Altani.

De ouverture is typische programmamuziek, die de krijgsverwikkelingen van 1812 wil uitbeelden. Na een plechtige opening met een kerkelijke hymne die door de celli wordt ingezet, worden de Marseillaise en het toenmalige Russische volkslied “God, behoed de tsaar!” met elkaar geconfronteerd.

Een van de redenen dat het stuk beroemd is geworden is het gebruik van carillon en kanonschoten als begeleiding van de tsarenhymne in de finale.

Het concert was een groot succes. Ca. 250 mensen hebben toegehoord en -geschouwd en de reacties waren zeer positief. Het Familiefonds Hurgronje heeft een financiële bijdrage geleverd om het concert, dat gratis toegankelijk was, mogelijk te maken.

Meer informatie over Muziekvereniging Veere’s Genoegen is te vinden op de website van de vereniging.

Boekpublicatie schutterijen in Zeeuws Vlaanderen

In 2021 bestond de schutterij Sint Sebastiaan in Zuiddorpe 500 jaar. Ter gelegenheid van dit heuglijk feit heeft de Stichting Historisch Onderzoek Zeeland (SHOZ) een boek laten publiceren, getiteld “Zes eeuwen schutterijen in Zeeuws-Vlaanderen en 500 jaar St. Sebastiaan uit Zuiddorpe”.

Het onderzoek

Over de handbooggilden in Zeeuws-Vlaanderen bestaat geen geschiedenisboek noch is er ooit een samenhangend onderzoek gedaan naar zijn historie in afzonderlijke artikelen. Niettemin vormden zij een wezenlijk onderdeel van onder meer de sociale en culturele geschiedenis van dit gebied, waarvan de geschiedenis teruggaat tot in de middeleeuwen. In vrijwel alle oude steden van Zeeuws-Vlaanderen, toen nog deel van het oude graafschap Vlaanderen waren schuttershoven gevestigd. Dit weten we uit het bestuderen van de 16e-eeuwse plattegronden van deze steden door Jacob van Deventer, maar ook in wat kleinere dorpen waren schutterijen actief. Zij bleven dit tot ver in de huidige tijd. Eén van die plaatsen is Zuiddorpe.

St. Sebastiaan te Zuiddorpe bestaat in ieder geval sinds 1521 en is Vlaamse van origine, inhoud en werking. Ook in de negentiende eeuw, wanneer het eigen archief is bewaard, is het (Z) Vlaams. De relatie met de confrérie van St. Sebastiaan te Middelburg is erop zich niet direct, behalve dan dat de naamgever – Sint Sebastiaan – favoriet was bij heel veel schutterijen. Hij was de patroonheilige van de schutterijen. Bovendien is het een zeer interessant fenomeen dat overal in ongeveer dezelfde tijd schutterijen zijn ontstaan en een belangrijke sociaal-economische rol hebben gehad. Enkele activiteiten zijn gezamenlijk geweest, zoals Hulst-Middelburg, Zuiddorpe-Middelburg, nationale kampioenschappen en Europese kampioenschappen. Juist de gezamenlijke ontwikkeling en de diverse relaties zijn interessant.

Het 500-jarig bestaan van de Schutterij Sint Sebastiaan van Zuiddorpe was aanleiding om een onderzoek te wijden aan de schutterijen van Zeeuws-Vlaanderen en die van Zuiddorpe in het bijzonder, waarmee twee belangrijke leemten in het historisch onderzoek van dit deel van de volkscultuur worden opgevuld.

De belangrijkste vragen die met dit onderzoek zijn beantwoord zijn onder andere de volgende:

  1. Hoe wijdverbreid waren de handboogschutterijen in Zeeuws-Vlaanderen?
  2. Wanneer zijn deze opgericht?
  3. Hoe lang hebben ze gefunctioneerd?
  4. Wat waren de onderlinge relaties tussen de verschillende schuttersgilden?
  5. Is er in hun lange historie ook een verandering gekomen in o.a. hun functioneren, ledenaantal, soort leden, uitrusting en accommodatie?
  6. Welke invloed heeft het historisch gebeuren, o.a. de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648) en de Franse Tijd (1795 – 1814) gehad op hun bestaan/functioneren?
  7. Wat is de rol van de handbooggilden in onze tijd?

De publicatie

De SHOZ heeft dr. A.M.J. de Kraker bereid gevonden om het onderzoek en het schrijven van het boek op zich te nemen. De heer de Kraker is bij uitstek een wetenschappelijk onderzoeker die veel kennis heeft van veel nog nauwelijks gebruikte archieven, zoals oude stads- en ambachtsrekeningen. Hij heeft de geschiedenis van de schutterijen in de context van de ontwikkelingen van de regio geplaatst.

Het boek is op 20 december 2021 verschenen, mede dankzij een financiële bijdrage van het Familiefonds Hurgronje.

Verslag van een bezoek aan KNRM reddingsstation Westkapelle

In 2020 droeg het Fonds bij aan het aanschaffen van een tiental veiligheidsbakens voor de KNRM te Westkapelle. Deze bakens zijn zo groot als een mobieltje en worden gedragen in de borstzak van de Redders, de zgn “opstappers’. Als zij tijdens een reddingsoperatie overboord slaan, wat met noodweer niet ondenkbaar is, dan activeert dit baken zichzelf en zendt seinen uit naar o.a. de Kustwacht en de Reddingboot zodat de drenkeling snel gevonden kan worden. Dit baken draagt dus enorm bij aan de veiligheid van deze dappere vrijwilligers die bij nacht en ontij op pad gaan om anderen te redden.

Als dank voor deze gift werden wij (Titia Bosch van Rosenthal, Arie van der Kruk en Meinard Sprenger) uitgenodigd om mee te gaan met een wekelijkse trainingsavond aan boord van de Reddingboot. Samen met 5 bemanningsleden werden wij voorzien van een veiligheidspak, klauterden aan boord en werden met het rupsbandenvoertuig de zee in geduwd. Eerst naar Vlissingen, na wat oefeningen in de haven door naar Breskens met een kleine stop bij een zandzuiger op de Westerschelde. Het was een prachtige avond, wij genoten en hebben ook veel opgestoken over deze geweldige organisatie!!

Het schot uit de donderbus

Dit jaar is het 450 jaar geleden dat Vlissingen zich bevrijdde van het juk van de Spaanse bezetter. Dat wordt jaarlijks feestelijk herdacht, zo ook dit jaar. Op 16 april jl. werd de Vlissingse Opstand 1572 gevierd in de binnenstad. De werkgroep Viering Vlissings Verzet 1572 van de Stichting Vesting Vlissingen was verantwoordelijk voor de organisatie.

Omdat het belangrijk is dat de jeugd bekend is met deze historische gebeurtenis heeft de werkgroep aan kinderboekenschrijver John Brosens gevraagd hierover een boekje te schrijven. Als geboren Vlissinger was die vraag niet aan dovemansoren gericht. Het boekje kreeg de titel “Het schot uit de donderbus” en is inmiddels gepubliceerd en verspreid onder bovenbouw leerlingen van alle Vlissingse basisscholen.

Het boekje is in een oplage van 2000 stuks gedrukt. Het Familiefonds Hurgronje heeft een financiële bijdrage geleverd om de publicatie mogelijk te maken.

Restauratie 17e-eeuwse grafstenen Michaëlskerk te Koudekerke

Begin dit jaar werd, na ampele voorbereiding, begonnen met de modernisering/restauratie van de Michaëlskerk te Koudekerke. De historie van deze kerk, behorende tot de Protestantse Kerk Nederland, gaat terug tot de 12e eeuw. Zoals zovele kerken op Walcheren is ook deze kerk tijdens het beleg van Middelburg (1572-1574) in de Tachtigjarige Oorlog zwaar beschadigd. En in 1650 is de gotische kerk zelfs volledig gesloopt, om te worden vervangen door een zaalkerk.

Bij de huidige restauratie zijn, bij het verwijderen van de vloer, verrassenderwijs zeven 17e-eeuwse grafstenen tevoorschijn gekomen. Gezien het historisch belang van deze zerken zullen ze zo goed mogelijk worden gerestaureerd om in de nieuw aan te leggen vloer te worden verwerkt. De Stichting Cultureel Erfgoed ziet hierop toe, en gelukkig maar.

Tijdens een renovatie in 1952 werd de oudste nog leesbare grafsteen van Neeltje Symbens, weduwe van Willem Gillise Bogaert, gestorven in 1603, gladgestreken. Want zo deed men dat in de vijftiger jaren van de vorige eeuw…

De grafsteen die zo zwaar is dat hij in de kerk zal worden gerestaureerd.
De grafsteen die zo zwaar is dat hij in de kerk zal worden gerestaureerd.

Van de zeven stenen verkeren er twee in gave toestand, drie in redelijk gave toestand (waarvan eentje gebroken), en twee in matige toestand. Alle stenen zullen zo goed mogelijk worden gereinigd en hersteld alvorens te worden teruggeplaatst in de nieuwe vloer. Eén van de stenen is zo groot en zwaar dat de reinigingswerkzaamheden ter plaatse in de kerk zullen plaatsvinden, de andere stenen zijn reeds verwijderd.

Het Familiefonds Hurgronje heeft een financiële bijdrage geleverd aan de restauratie en terugplaatsing van de grafstenen.

Stichting Zeeuwse Veteranendag

De in 2007 opgerichte Stichting Zeeuwse Veteranendag stelt zich tot doel de onderlinge verbondenheid en kameraadschap van veteranen, oude en jonge, van alle krijgsmachtonderdelen, te verstevigen en hun belangen te behartigen. Het belangrijkste evenement dat de stichting organiseert is de jaarlijkse Veteranendag.

Nadat deze 2 jaar lang vanwege de coronamaatregelen niet door kon gaan wordt dit jaar de 15e editie georganiseerd. En wel op zaterdag 11 juni vanaf 13:00 uur op het Abdijplein te Middelburg. De opzet van de dag zal dit jaar anders zijn dan voorheen.

Gezien de toenemende leeftijd van veel veteranen en daarmee hun afnemende mobiliteit zal er geen mars door de stad zijn, en ook geen defilé. In plaats daarvan zullen alle activiteiten zich concentreren op en rond het Abdijplein. Er worden activiteiten voor de jeugd georganiseerd, en er zullen diverse informatiestands aanwezig zijn.

Meer informatie over de stichting is te vinden op haar website.

Het Familiefonds Hurgronje ondersteunt de Veteranendag met een financiële bijdrage.

Stichting De Rijckere-orgel 1776

In de 18e eeuw bouwden de Vlaamse gebroeders Petrus Josephus en Johannes de Rijckere diverse orgels. Twee daarvan bestaan vandaag de dag nog altijd: een drieklaviers-orgel dat in 1779 werd gebouwd voor de Oostkerk te Middelburg en daar nog altijd staat, en een kleiner orgel dat in 1776 werd gebouwd voor de Hervormde Kerk te Axel. Dit betreft een uniek instrument: het enige eenklaviers orgel van deze bouwers, dat vrijwel compleet bewaard gebleven is, en enig in zijn soort.

In 1924 verhuisde dit orgel naar de Hervormde Kerk te Beek (Limburg). Aangezien deze kerk gaat sluiten kwam het orgel ca. 3 jaar geleden te koop te staan. Daarop namen drie orgelliefhebbers uit Zeeland het initiatief om het orgel terug te halen naar de provincie. Gerard Boot, André Poortvliet en Bram de Wolf richtten een stichting op, schreven een projectplan, en gingen de boer op om fondsen te werven.

De stichting heeft de unieke kans om beide nog bewaard gebleven De Rijckere-orgels letterlijk op loopafstand van elkaar in Middelburg te situeren met beide handen aangegrepen. Het De Rijckere-orgel 1776 zal in de St. Augustinuskerk (voormalige Lutherse Kerk uit 1742) worden geplaatst, waar zich ook al een ander waardevol historisch orgel bevindt (Duyschot-Müller 1707/1754). Dit biedt unieke mogelijkheden voor masterclasses, concerten en excursies, met als doel het bijzondere karakter van de instrumenten van deze Vlaamse orgelbouwers voor een breed publiek te ontsluiten.

De doelstelling van de Stichting De Rijckere-orgel 1776 is als volgt geformuleerd:

“Het culturele erfgoed van de Vlaamse orgelbouwfamilie De Rijckere ontsluiten voor een breed publiek, door:
(a) het monumentale De Rijckere orgel uit Beek aan te kopen en te plaatsen in de St. Augustinuskerk te Middelburg;
(b) kennis omtrent de orgelbouwfamilie De Rijckere en haar orgels te verdiepen en te delen met het publiek;
(c) het organiseren van concerten, masterclasses en orgelexcursies zodat orgelstudenten en orgelliefhebbers kennis kunnen maken met dit specifieke Vlaamse orgeltype.”

Inmiddels is het orgel officieel in het bezit van de stichting en is er een keuze gemaakt voor een orgelbouwer die het instrument zal gaan overplaatsen van Beek naar Middelburg, en het tevens zal restaureren, namelijk Verschueren Orgelbouw bv te Ittervoort.

Op de website van de stichting is meer informatie te vinden over dit project, inclusief een activiteitenagenda en geluidsfragmenten van het orgel in Beek. Het Familiefonds Hurgronje heeft dit project ondersteund met een financiële bijdrage.

Voorstelling “De Muziekkoning” voor Tholense basisschool

Op 10 februari jl. ontving het Familiefonds Hurgronje een noodkreet. Het Zeeuws Orkest, u ongetwijfeld bekend van de jaarlijkse bijdragen van het Familiefonds aan het reguliere programma, heeft in 2021 een muziekproductie voor kinderen in het basisonderwijs ontwikkeld, genaamd “De Muziekkoning”. De voorstelling is bedoeld om jonge kinderen op speelse wijze kennis te laten maken met klassieke muziek en muziekinstrumenten.

Gezien het succes van de productie wil men doorgaan met het verzorgen van voorstellingen. Zo staat er een bijzonder concert gepland: op 2 juni a.s. zal het Zeeuws Orkest de voorstelling opvoeren in de Kerk van Tholen voor leerlingen van de Eben Haezerschool. Dit is in zoverre bijzonder dat de Eben Haezerschool een school op reformatorische grondslag is. En dat betekent dat voorstellingen van welke aard dan ook uiterst ongewoon en zeldzaam zijn.

Het feit dat de school open bleek te staan voor deze podiumkunst voorstelling leidt tot extra vreugde bij de orkestleden. Echter, er bleek een gat in de begroting te bestaan dat niet door de Eben Haezerschool kan worden overbrugd. En dus is het Familiefonds Hurgronje bijgesprongen. Zodat op 2 juni a.s. 233 kinderen kunnen genieten van deze bijzondere voorstelling.

De Muziekkoning

Het verhaal gaat over de Muziekkoning die last heeft van stemmingswisselingen. Muziek is voor hem onmisbaar. Hij zingt met zijn Lakei, maar dat is niet genoeg. Samen vinden zij een geheimzinnige kist waar een sleutel op zit. Uit die kist blijkt muziek te komen. Hier begint een spannend verhaal waarin ook de kinderen zelf actief mee doen om antwoorden te vinden op de muziekvragen die de Koning moet oplossen.

De 24 professionele musici uit het symfonieorkest leren de kinderen muziekklanken onderscheiden en 17 verschillende instrumenten benoemen die in deze productie bespeeld worden. De Koning vraagt de kinderen ook hem te helpen met dirigeren.

De uitvoerenden zijn de musici van Het Zeeuws Orkest met tien strijkers, gitaar en basgitaar, hobo, hoorn, tuba, fagot, saxofoon, klarinet, dwarsfluit, trompet, trombone, slagwerk en piano. Daarbij zijn de dirigent, de Koning en de Lakei de hoofdrolspelers.

Als afsluiting volgt de “Instrumentenparade”, waar kinderen zelf een instrument kunnen uitproberen. Een feest voor de kinderen en een aanmoediging zelf muziek te gaan maken.

In dit artikel een kleine impressie van een voorstelling die eerder plaatsvond in theater de Mythe in Goes.

Het Zeeuws Orkest