Tentoonstelling Maurits van Nassau in museum Het Bolwerk te IJzendijke

Ter herdenking van de 400ste sterfdag van Prins Maurits van Nassau op 23 april 2025 werd op 26 april 2025 een nieuwe tentoonstelling geopend in museum Het Bolwerk te IJzendijke. Deze tentoonstelling maakt onderdeel uit van een groter project in samenwerking met Museum Hulst, Museum Het Warenhuis Axel, Schoolmuseum Terneuzen, Museum Het Belfort Sluis en de Heemkundige Kring Terneuzen, Heemkundige Kring Sas van Gent, Heemkundige Kring Philippine, Cultuurforum Aardenburg en Heemkundige Kring West-Zeeuws Vlaanderen.

Het Museum

Museum Het Bolwerk in de stad IJzendijke is hét kenniscentrum van de Staats-Spaanse Linies. In het huidige Zeeuws-Vlaanderen van Retranchement in het westen tot Nieuw-Namen in het oosten en in Vlaanderen van Knokke-Heist in het westen tot aan Antwerpen in het oosten zijn gedurende drie eeuwen honderden forten, linies, vestingwerken en dijken gebouwd. Een groot deel van deze linies en vestingen is in het huidige landschap terug te vinden.

De Staats-Spaanse Linies zijn de restanten van zestiende- en zeventiende-eeuwse militaire verdedigingswerken die werden aangelegd in de periode van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) tot aan de Franse Tijd (1794).

Het zwaartepunt van de collectie van Museum Het Bolwerk ligt op de periode van de Tachtigjarige Oorlog met zijn forten, schansen en versterkte steden, bekend onder de naam Staats-Spaanse Linies. Een uniek complex van verdedigingswerken. Uniek, omdat hier een deel van de ontstaansgeschiedenis van Nederland nog zichtbaar en tastbaar in het landschap is terug te vinden. Door middel van een breed scala aan activiteiten fungeert Museum Het Bolwerk als hét kenniscentrum van de Staats-Spaanse Linies.

Doelgroepen

• Bezoekers, met name ook uit België, die doelbewust naar Zeeuws-Vlaanderen komen om zich in de geschiedenis van de streek en in het bijzonder in de Staats-Spaanse Linies te verdiepen.
• Toeristen en bewoners van de streek die wandelend of met de fiets/auto de linies willen ontdekken.
• Wetenschappers/studenten die onderzoek doen naar de culturele en/of militaire geschiedenis van Zeeuws-Vlaanderen en breder Vlaanderen.
• Scholieren die op zoek zijn naar informatie voor het schrijven van hun scriptie.

Aanleiding tentoonstelling

Met het project Herdenking Maurits 400-jarige sterfdag wil Museum Het Bolwerk bijdragen aan het beleid van de Provincie Zeeland om de Zeeuwse geschiedenis en het Zeeuws erfgoed toegankelijker te maken voor een groot publiek. Met het project wordt getoond welke gevolgen het verloop van de 80-jarige oorlog heeft gehad voor de landschappelijke, demografische, religieuze, economische en sociale ontwikkeling voor Zeeuw-Vlaanderen, met nadruk op het aandeel van Prins Maurits daarin.

Op 23 april 2025 is het 400 jaar geleden dat Prins Maurits is overleden. Een mooie aanleiding om zijn betekenis voor Zeeuws-Vlaanderen gedurende de 80-jarige oorlog te herdenken en uit te diepen.

De tentoonstelling

Biografie over Maurits, zijn omvorming van het leger tot een goed geoliede machine (de markt in IJzendijke was zijn exercitieterrein), een overzichtskaart met de belangrijkste steden/dorpen in Staats Vlaanderen waar Maurits aanwezig is geweest, de verwijdering tussen hem en Johan van Oldenbarnevelt, zijn relaties met zijn maîtresses en de geboorte van zijn bastaardkinderen, een maquette van een veldslag en een replica van een wapenschild van Maurits.

Activiteiten

Het Kenniscentrum van Museum Het Bolwerk heeft een nieuwe expositie ingericht door middel van dibonds, vaandels, familiewapens, harnassen, kaarten, etsen, replica’s en aanschaf en lenen van objecten gerelateerd aan Prins Maurits en zijn verblijf in West Zeeuws-Vlaanderen. Voor de tentoonstelling is een permanente projectieruimte ingericht. De oudere tentoonstellingen over Farnese en Spinola zijn in één zaal samengevoegd en heringericht.

In de zomer van 2025 wordt een spektakelstuk over Prins Maurits en IJzendijke georganiseerd.

Om meer ruimte te creëren voor de tentoonstellingen, de videopresentatie en overige publieksruimtes (Bibliotheek, koffiecorner) is de verkoopruimte verplaatst. Om een compleet overzicht te maken van een aantal verhalen en feiten wordt ook een boek uitgebracht met als werktitel “De veldtochten van Prins Maurits in Zeeuws-Vlaanderen”. Daartoe is al een auteur aangezocht die een publicatie verzorgt. Tevens is er een folder voor alle deelnemers en spektakels in Zeeuws-Vlaanderen met data, locaties, adresgegevens, openingstijden en duur van de respectievelijke tentoonstellingen.

Educatie

De tentoonstelling moet ook bijdragen aan de bevordering van de historische educatie ten behoeve van scholieren en andere groepen. In Het Bolwerk is daartoe al, in samenwerking met de basisscholen Schuttershoek en Molenbolwerk, een lespakket voor groep 7 en 8 voor de basisscholen in IJzendijke uitgewerkt. Het is de bedoeling dit lespakket aan te bieden aan Cultuureducatie Zeeland en te verbreden tot alle basisscholen in Zeeuws-Vlaanderen (te beginnen met het Schoolmuseum in Terneuzen).

Tenslotte zijn er speurtochten in en buiten Museum Het Bolwerk uitgezet. De buitenspeurtocht gaat o.a. langs de restanten van Het Ravelijn, het standbeeld van Maurits op de Markt en langs de Mauritskerk in IJzendijke, de eerste protestantse kerk in Zeeland, die met toestemming van Maurits gebouwd mocht worden.

Het Familiefonds Hurgronje heeft de aanschaf- en inrichtingskosten voor het replica van het wapen van Maurits voor haar rekening genomen.