In 2021 bestond de schutterij Sint Sebastiaan in Zuiddorpe 500 jaar. Ter gelegenheid van dit heuglijk feit heeft de Stichting Historisch Onderzoek Zeeland (SHOZ) een boek laten publiceren, getiteld “Zes eeuwen schutterijen in Zeeuws-Vlaanderen en 500 jaar St. Sebastiaan uit Zuiddorpe”.
Het onderzoek
Over de handbooggilden in Zeeuws-Vlaanderen bestaat geen geschiedenisboek noch is er ooit een samenhangend onderzoek gedaan naar zijn historie in afzonderlijke artikelen. Niettemin vormden zij een wezenlijk onderdeel van onder meer de sociale en culturele geschiedenis van dit gebied, waarvan de geschiedenis teruggaat tot in de middeleeuwen. In vrijwel alle oude steden van Zeeuws-Vlaanderen, toen nog deel van het oude graafschap Vlaanderen waren schuttershoven gevestigd. Dit weten we uit het bestuderen van de 16e-eeuwse plattegronden van deze steden door Jacob van Deventer, maar ook in wat kleinere dorpen waren schutterijen actief. Zij bleven dit tot ver in de huidige tijd. Eén van die plaatsen is Zuiddorpe.
St. Sebastiaan te Zuiddorpe bestaat in ieder geval sinds 1521 en is Vlaamse van origine, inhoud en werking. Ook in de negentiende eeuw, wanneer het eigen archief is bewaard, is het (Z) Vlaams. De relatie met de confrérie van St. Sebastiaan te Middelburg is erop zich niet direct, behalve dan dat de naamgever – Sint Sebastiaan – favoriet was bij heel veel schutterijen. Hij was de patroonheilige van de schutterijen. Bovendien is het een zeer interessant fenomeen dat overal in ongeveer dezelfde tijd schutterijen zijn ontstaan en een belangrijke sociaal-economische rol hebben gehad. Enkele activiteiten zijn gezamenlijk geweest, zoals Hulst-Middelburg, Zuiddorpe-Middelburg, nationale kampioenschappen en Europese kampioenschappen. Juist de gezamenlijke ontwikkeling en de diverse relaties zijn interessant.
Het 500-jarig bestaan van de Schutterij Sint Sebastiaan van Zuiddorpe was aanleiding om een onderzoek te wijden aan de schutterijen van Zeeuws-Vlaanderen en die van Zuiddorpe in het bijzonder, waarmee twee belangrijke leemten in het historisch onderzoek van dit deel van de volkscultuur worden opgevuld.
De belangrijkste vragen die met dit onderzoek zijn beantwoord zijn onder andere de volgende:
- Hoe wijdverbreid waren de handboogschutterijen in Zeeuws-Vlaanderen?
- Wanneer zijn deze opgericht?
- Hoe lang hebben ze gefunctioneerd?
- Wat waren de onderlinge relaties tussen de verschillende schuttersgilden?
- Is er in hun lange historie ook een verandering gekomen in o.a. hun functioneren, ledenaantal, soort leden, uitrusting en accommodatie?
- Welke invloed heeft het historisch gebeuren, o.a. de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648) en de Franse Tijd (1795 – 1814) gehad op hun bestaan/functioneren?
- Wat is de rol van de handbooggilden in onze tijd?
De publicatie
De SHOZ heeft dr. A.M.J. de Kraker bereid gevonden om het onderzoek en het schrijven van het boek op zich te nemen. De heer de Kraker is bij uitstek een wetenschappelijk onderzoeker die veel kennis heeft van veel nog nauwelijks gebruikte archieven, zoals oude stads- en ambachtsrekeningen. Hij heeft de geschiedenis van de schutterijen in de context van de ontwikkelingen van de regio geplaatst.
Het boek is op 20 december 2021 verschenen, mede dankzij een financiële bijdrage van het Familiefonds Hurgronje.
0 comments